🐧 Repetytorium Konkursowe "Pingwin"
Język Angielski - Klasa 5

Witaj, Uczestniku! Przed Tobą kompletny przewodnik, który krok po kroku przygotuje Cię do konkursu "Pingwin". Przeanalizowaliśmy dla Ciebie arkusze z lat 2022, 2023 i 2024 oraz oficjalny zakres materiału.

DZIAŁ 1: Czasy Teraźniejsze (Zakres kl. 4)

1.1 Czas Present Simple

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy go do mówienia o:

Najważniejsza zasada: W 3. osobie liczby pojedynczej (on, ona, ono - he, she, it) do czasownika zawsze dodajemy końcówkę -s (lub -es).

Pytania i Przeczenia: Używamy operatorów DO i DOES (dla he, she, it).

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

W testach dla klasy 5 ten czas jest już uznawany za podstawę. Nie ma wielu pytań bezpośrednio o niego, ale jest kluczowy do zrozumienia tekstów. Na przykład w tekście o Gabi Mann (2024) czytamy o jej przyjaciołach-wronach, co jest stałym faktem.

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. My brother, Tom, .......... basketball every Friday.

Prawidłowa odpowiedź:

B

2. A: .......... your parents like pizza? B: Yes, they .......... .

Prawidłowa odpowiedź:

A

1.2 Czas Present Continuous

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy go do mówienia o czynnościach, które dzieją się:

Budowa: Zawsze potrzebujesz dwóch rzeczy:

  1. Odpowiedniej formy czasownika "być" (am, is, are)
  2. Czasownika z końcówką -ing

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

Testy dla klasy 5 częściej skupiają się na przeszłości (Past Continuous), ale zasada budowy (czasownik "być" + -ing) jest identyczna. Jeśli opanujesz Present Continuous, zrozumienie Past Continuous będzie banalnie proste.

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. Listen! Your mother .......... to you.

Prawidłowa odpowiedź:

B

2. A: What are you doing? B: I .......... for my keys.

Prawidłowa odpowiedź:

C

⭐ ZADANIE Z GWIAZDKĄ

Są czasowniki, których zazwyczaj nie używamy w czasie Continuous, bo opisują stany, a nie czynności (np. know, like, want, understand, remember).

Które zdanie jest (zazwyczaj) niepoprawne?

Prawidłowa odpowiedź:

A. Mówimy "I know the answer." (Nawet jeśli wiemy "teraz").


DZIAŁ 2: Czasy Przeszłe (Zakres kl. 5)

To jest absolutny KLUCZ do testu dla klasy 5. Pytania o czasy przeszłe pojawiają się co roku i jest ich bardzo dużo.

2.1 Czas Past Simple (Regularne i Nieregularne)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy go do mówienia o czynnościach, które zaczęły się i skończyły w przeszłości. Zwykle podajemy, kiedy to było (yesterday, last week, five years ago).

1. Czasowniki REGULARNE: Dodajemy końcówkę -ed.

2. Czasowniki NIEREGULARNE: Musisz nauczyć się ich form na pamięć (tzw. "druga kolumna").

3. Pytania i Przeczenia: Używamy operatora DID (lub DIDN'T).

4. Czasownik 'to be' w przeszłości: To wyjątek. Ma dwie formy i nie używa operatora did.

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

To jest wszędzie. Zobacz:

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. I .......... my uncle last weekend, but I .......... my aunt.

Prawidłowa odpowiedź:

B

2. A: .......... you at home yesterday? B: No, I .......... .

Prawidłowa odpowiedź:

C

⭐ ZADANIE Z GWIAZDKĄ

Czasowniki "read" i "put" to pułapki. Ich forma Past Simple wygląda tak samo jak forma podstawowa, ale "read" czytamy inaczej!

Jak przeczytasz pogrubione słowo w zdaniu: "I read three books last summer."?

Prawidłowa odpowiedź:

B. To forma przeszła, więc czytamy /red/.

2.2 Czas Past Continuous

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy go do opisu czynności, która trwała przez jakiś czas w przeszłości.

Budowa: Jak Present Continuous, ale z was/were:

  1. was lub were
  2. Czasownik z końcówką -ing

Użycie: Najczęściej używamy go w połączeniu z Past Simple, aby pokazać, że jedna (dłuższa) czynność została przerwana przez inną (krótszą).

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

To ulubiony temat konkursu, często w formie "co robiłeś o konkretnej godzinie".

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. I .......... (read) a book when suddenly I .......... (hear) a strange noise.

Prawidłowa odpowiedź:

C

2. What .......... at 10 p.m. last night?

Prawidłowa odpowiedź:

C


DZIAŁ 3: Rzeczowniki (Policzalne, Niepoliczalne, Złożone)

3.1 Rzeczowniki Policzalne (Countable) i Niepoliczalne (Uncountable)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

To rozróżnienie jest KRYTYCZNE i wpływa na How much/many, some/any oraz a/an.

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

Pojawia się co roku bez wyjątku. Musisz znać na pamięć słowa-pułapki.

Bank Słów Niepoliczalnych (z testów): water, furniture, rice, rain, milk, equipment, rubbish, luggage, fun, gold, snow, spaghetti, information, hair, bread, news, advice.

3.2 'How much?' vs. 'How many?'

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

3.3 'Some' / 'Any' / 'No'

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy ich jako określniki ilościowe.

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

3.4 Rzeczowniki Złożone (Compound Nouns)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

To rzeczowniki powstałe z połączenia dwóch innych słów (np. water + fall = waterfall).

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

Konkurs sprawdza Twoją znajomość utartych połączeń.

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE (Dział 3)

1. How .......... homework do you have today?

Prawidłowa odpowiedź:

B (homework jest niepoliczalne)

2. I'm sorry, we don't have .......... bananas, but we have .......... nice apples.

Prawidłowa odpowiedź:

A

3. Which word is uncountable?

Prawidłowa odpowiedź:

B

4. A place where you wait for a bus is called a bus .......... .

Prawidłowa odpowiedź:

C (bus stop to rzeczownik złożony)

⭐ ZADANIE Z GWIAZDKĄ

Słowo "hair" (włosy) jest zwykle niepoliczalne (She has long, brown hair.). Ale staje się policzalne, gdy mówimy o pojedynczych włosach.

Które zdanie jest poprawne?

Prawidłowa odpowiedź:

C. Zdanie A oznacza "jeden włos". Zdanie B mogłoby oznaczać "dużo włosów" (np. kłębik). W teście (2022) hair było traktowane jako niepoliczalne (ogólna masa włosów na głowie).


DZIAŁ 4: Przymiotniki i Stopniowanie (Zakres kl. 5)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Mamy 3 stopnie: równy (big), wyższy (bigger), najwyższy (the biggest).

1. Krótkie przymiotniki (1-sylabowe):

2. Długie przymiotniki (2+ sylaby):

3. Nieregularne (MUSISZ ZNAĆ!):

Ważne słowo: THAN (niż) - używamy go zawsze przy porównaniach w stopniu wyższym. Apples are bigger than grapes.

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

Proste pytania o właściwą formę w zdaniu.

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. This is .......... film I have ever seen.

Prawidłowa odpowiedź:

C

2. My new phone is .......... than my old one.

Prawidłowa odpowiedź:

B


DZIAŁ 5: Zaimki i Przedimki

5.1 Zaimki Dzierżawcze (Zakres kl. 5)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Musisz rozróżnić dwie grupy:

Przymiotnik (z rzeczownikiem) Zaimek (samodzielny)
my mine
your yours
his his
her hers
its (brak)
our ours
their theirs

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. That bicycle is .......... . I bought it last week.

Prawidłowa odpowiedź:

B

5.2 Przedimki przed nazwami geograficznymi (Zakres kl. 5)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Używamy przedimka the przed:

NIE używamy przedimka przed:


DZIAŁ 6: Czasowniki Modalne (Must, Have to)

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Wyrażamy obowiązki, nakazy i zakazy.

Najważniejsza różnica:

Pytania: W pytaniach o obowiązek najczęściej używamy have to.

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. You .......... touch that wire! It's very dangerous!

Prawidłowa odpowiedź:

B

2. You .......... come with us if you don't want to. You can stay home.

Prawidłowa odpowiedź:

C


DZIAŁ 7: Funkcje Językowe

🧠 TEORIA W PIGUŁCE

Musisz wiedzieć, jak reagować w konkretnych sytuacjach. Zakres materiału i testy kładą nacisk na:

1. Ostrzeganie (Warning):

2. Gratulowanie (Congratulating):

3. Wyrażenia, które NIE są gratulacjami/ostrzeżeniami:

🎯 JAK TO WYGLĄDA NA TEŚCIE?

Zawsze w formie pytania sytuacyjnego: "Co powiesz, gdy..."

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE

1. Your friend has just won a match. What do you say?

Prawidłowa odpowiedź:

C

2. A small child is running towards a busy street. What do you shout?

Prawidłowa odpowiedź:

A


DZIAŁ 8: Tematyczne Banki Słów (Zakres kl. 4 i 5)

To jest Twoja tajna broń. Opanowanie tego słownictwa da Ci ogromną przewagę.

8.1 Człowiek (Dane, Wygląd, Rodzina, Uczucia)

Kategoria Angielski Polski
Rodzina aunt / uncle ciocia / wujek
cousin kuzyn / kuzynka
nephew / niece siostrzeniec, bratanek / siostrzenica, bratanica
father-in-law / mother-in-law teść / teściowa
husband / wife mąż / żona
grandparents dziadkowie
siblings rodzeństwo
Relacje best mate / friend najlepszy kolega / przyjaciel
acquaintance znajomy
colleague kolega z pracy
neighbour sąsiad
Wygląd eyebrow brew
hair włosy
straight / curly / wavy hair proste / kręcone / falowane włosy
blonde / dark / ginger hair blond / ciemne / rude włosy
slim / overweight szczupły / z nadwagą
tall / short / medium height wysoki / niski / średniego wzrostu
Wiek toddler małe dziecko (uczące się chodzić)
teenager nastolatek
in his early twenties po dwudziestce (np. 21-23)
in his late twenties przed trzydziestką (np. 27-29)
middle-aged w średnim wieku
elderly starszy, w podeszłym wieku
Uczucia disappointed rozczarowany
sad / unhappy smutny / nieszczęśliwy
excited podekscytowany
confident pewny siebie
lazy leniwy
gentle łagodny, delikatny
punctual punktualny
angry zły, rozgniewany
bored znudzony
tired zmęczony
worried zmartwiony
proud dumny

8.2 Dom i Prace Domowe

Kategoria Angielski Polski
Pomieszczenia dining room jadalnia
living room salon
bedroom sypialnia
bathroom łazienka
kitchen kuchnia
hall przedpokój
attic strych
basement / cellar piwnica
garage garaż
Meble armchair fotel
sofa / couch sofa, kanapa
wardrobe szafa
chest of drawers komoda
bookshelf półka na książki
desk biurko
cupboard szafka kuchenna
Prace domowe tidy up sprzątać, porządkować
make the bed ścielić łóżko
wash the dishes zmywać naczynia
load the dishwasher załadować zmywarkę
set the table nakrywać do stołu
water the plants podlewać rośliny
take out the rubbish wynosić śmieci
sweep the floor zamiatać podłogę
vacuum / hoover odkurzać
do the laundry robić pranie
iron clothes prasować ubrania
Typy domów cottage domek wiejski
castle zamek
mansion rezydencja
caravan przyczepa kempingowa
flat / apartment mieszkanie
terraced house dom szeregowy
detached house dom wolnostojący
semi-detached house bliźniak

8.3 Jedzenie i Gotowanie

Kategoria Angielski Polski
Posiłki breakfast śniadanie
lunch lunch, obiad
dinner / supper kolacja
snack przekąska
dessert deser
Produkty flour mąka
butter masło
baking powder proszek do pieczenia
sugar cukier
salt sól
pepper pieprz
oil olej
vinegar ocet
honey miód
jam dżem
Grupy żywności vegetables warzywa
meat mięso
grains zboża
dairy products nabiał
seafood owoce morza
Przykładowe warzywa ham szynka
broccoli brokuły
oats owsianka
leek por
sausages kiełbaski
rice ryż
pasta / spaghetti makaron / spaghetti
potatoes ziemniaki
tomatoes pomidory
cucumber ogórek
lettuce sałata
cabbage kapusta
Gotowanie mix mieszać
bake piec (w piekarniku)
fry smażyć
boil gotować (w wodzie)
roast piec (mięso)
grill grillować
steam gotować na parze
chop / cut kroić
peel obierać
pour nalewać
stir mieszać (łyżką)
melt topić
Narzędzia kuchenne chopping board deska do krojenia
frying pan patelnia
tin opener / can opener otwieracz do puszek
saucepan / pot garnek
oven piekarnik
microwave mikrofalówka
Smaki salty słony
spicy pikantny
sour kwaśny
sweet słodki
bitter gorzki
delicious pyszny
disgusting obrzydliwy

8.4 Świat Przyrody

Kategoria Angielski Polski
Geografia lake jezioro
sea morze
ocean ocean
river rzeka
forest las
mountain góra
hill wzgórze
valley dolina
desert pustynia
island wyspa
beach plaża
coast wybrzeże
waterfall wodospad
cave jaskinia
field pole
meadow łąka
Pogoda sunny słonecznie
cloudy pochmurnie
rainy deszczowo
snowy śnieżnie
foggy mgliście
windy wietrznie
stormy burzowo
hot / warm / cool / cold gorąco / ciepło / chłodno / zimno
freezing mroźnie
Pory roku spring wiosna
summer lato
autumn / fall jesień
winter zima
Zwierzęta cat / kitten kot / kotek
dog / puppy pies / szczeniak
hamster chomik
llama lama
mouse / mice (l.mn.) mysz / myszy
rabbit królik
guinea pig świnka morska
parrot papuga
crow wrona
eagle orzeł
owl sowa
pigeon gołąb
swan łabędź
duck kaczka
chicken kurczak
cow krowa
horse koń
sheep owca
pig świnia
goat koza
elephant słoń
lion lew
tiger tygrys
bear niedźwiedź
wolf wilk
fox lis
tame / wild oswojony / dziki
Rośliny tree drzewo
flower kwiat
grass trawa
bush krzak
leaf / leaves (l.mn.) liść / liście
Miesiące January, February, March styczeń, luty, marzec
April, May, June kwiecień, maj, czerwiec
July, August, September lipiec, sierpień, wrzesień
October, November, December październik, listopad, grudzień
Dni tygodnia Monday, Tuesday, Wednesday poniedziałek, wtorek, środa
Thursday, Friday czwartek, piątek
Saturday, Sunday sobota, niedziela

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE (8.3 i 8.4)

1. This lemonade is too .......... . Did you forget to add sugar?

Prawidłowa odpowiedź:

C

2. A large area of trees is a .......... .

Prawidłowa odpowiedź:

C

8.5 Podróżowanie i Transport

Kategoria Angielski Polski
Transport bike / bicycle rower
car samochód
truck / lorry ciężarówka
van furgonetka
bus autobus
coach autokar
tram tramwaj
underground / subway / metro metro
train pociąg
ship statek
ferry prom
boat łódka, łódź
canoe czółno, kanu
kayak kajak
dinghy ponton
yacht jacht
plane / aeroplane / airplane samolot
helicopter helikopter
glider szybowiec
submarine łódź podwodna
hot air balloon balon na gorące powietrze
rocket rakieta
scooter hulajnoga
motorbike / motorcycle motocykl
Podróże travel around the world podróżować dookoła świata
trip wycieczka
journey podróż
voyage rejs, podróż morska
tour wycieczka objazdowa
destination cel podróży
luggage / baggage bagaż
suitcase walizka
backpack / rucksack plecak
ticket bilet
passport paszport
boarding pass karta pokładowa
Miejsca airport lotnisko
railway station dworzec kolejowy
bus stop przystanek autobusowy
platform peron
harbour / port port

8.6 Zainteresowania, Czas Wolny, Zakupy

Kategoria Angielski Polski
Hobby playing the violin gra na skrzypcach
playing the piano gra na pianinie
playing the guitar gra na gitarze
collecting stamps zbieranie znaczków
collecting coins zbieranie monet
listening to music słuchanie muzyki
meeting friends spotykanie się z przyjaciółmi
having a picnic mieć piknik
baking pieczenie
watching TV oglądanie telewizji
reading books czytanie książek
playing computer games granie w gry komputerowe
drawing / painting rysowanie / malowanie
photography fotografia
gardening ogrodnictwo
fishing wędkowanie
hiking wędrówki piesze
camping biwakowanie
Sport swimming pływanie
diving nurkowanie
walking spacerowanie
jogging bieganie
cycling jazda na rowerze
football / soccer piłka nożna
basketball koszykówka
volleyball siatkówka
tennis tenis
table tennis / ping-pong tenis stołowy
ice skating łyżwiarstwo
skiing narciarstwo
snowboarding snowboard
Zakupy customer klient
shop assistant sprzedawca
cashier kasjer
shop / store sklep
supermarket supermarket
shopping centre / mall centrum handlowe
market rynek, targ
price cena
discount zniżka
sale wyprzedaż
receipt paragon
change reszta
cash gotówka
credit card karta kredytowa
wallet portfel
purse portmonetka
How much is this...? Ile to kosztuje?
Can I help you? Czy mogę pomóc?
I'm just looking Tylko się rozglądam

8.7 Praca i Zawody

Kategoria Angielski Polski
Zawody teacher nauczyciel
doctor lekarz
nurse pielęgniarka
dentist dentysta
vet / veterinarian weterynarz
police officer / policeman policjant
firefighter / fireman strażak
pilot pilot
driver kierowca
mechanic mechanik
engineer inżynier
architect architekt
builder budowniczy
plumber hydraulik
electrician elektryk
carpenter stolarz
painter malarz
cook / chef kucharz
waiter / waitress kelner / kelnerka
baker piekarz
butcher rzeźnik
hairdresser fryzjer
barber fryzjer męski
artist artysta
musician muzyk
actor / actress aktor / aktorka
singer piosenkarz
dancer tancerz
writer / author pisarz
journalist dziennikarz
photographer fotograf
scientist naukowiec
programmer programista
secretary sekretarka
accountant księgowy
lawyer prawnik
judge sędzia
farmer rolnik
gardener ogrodnik
postman listonosz
librarian bibliotekarz

✍️ ĆWICZENIE KONTROLNE (8.5 i 8.6)

1. Which means of transport flies in the air?

Prawidłowa odpowiedź:

C

2. A person who buys products in a shop is a .......... .

Prawidłowa odpowiedź:

A


DZIAŁ 9: Strategie Czytania ze Zrozumieniem

Teksty na konkursie (o Gabi, o festiwalu w Lublinie, o psie Stormy) są krótkie, ale pytania bywają podchwytliwe.

Nasza strategia (3 kroki):

  1. Najpierw przeczytaj pytania. Zanim zaczniesz czytać tekst, sprawdź, czego szukasz. Jeśli pytanie brzmi "Where does Gabi keep her gifts?" (2024, Q25), wiesz, że musisz szukać w tekście słowa "keep" lub miejsca.
  2. Skanuj tekst w poszukiwaniu słów-kluczy. Nie musisz rozumieć każdego słowa. Szukaj odpowiedzi na pytania. (Odpowiedź na Q25 brzmiała: "...keeps all her small gifts in a storage container.").
  3. Uważaj na "FAŁSZ" i "NIE". Testy uwielbiają pytać:
    • What gifts didn't the crows leave? (2024, Q26)
    • Which sentence is false? (2024, Q30; 2022, Q30)
    • Who can't we see...? (2022, Q25)

Jeśli zastosujesz te wskazówki i solidnie przerobisz to repetytorium, jesteś na świetnej drodze do sukcesu. Powodzenia!